PRZEGLĄD FILMÓW DEREKA JARMANA: JUBILEUSZ

Opis

Wstęp do filmu: Paweł Świerczek

„Jubileusz” (Jubilee)
reż. Derek Jarman | Wielka Brytania | 1978 | 100 min

Tytuł filmu odnosi się do hucznych obchodów dwudziestopięciolecia panowania Elżbiety II. W „Jubileuszu” do Wielkiej Brytanii 1977 roku przeniesiona zostaje Elżbieta I, która w towarzystwie okultysty Johna Dee obserwuje rozpad swojego kraju. W post-apokaliptycznej scenerii poznajemy grupę queerowych punków żyjących na londyńskim squacie. Za muzykę do filmu odpowiedzialny był Brian Eno, a na ekranie pojawiają się ikony sceny punk, takie jak Adam Ant, Gene October, Jordan czy Siouxie and the Banshees.

Derek Jarman. Na własne ryzyko

Derek Jarman nie znosił kina, czemu niejednokrotnie dawał wyraz zarówno w swoich dziennikach, jak i w udzielanych wywiadach. Nudził go Hitchcock i większość najnowszych premier, męczyła go cała machina towarzysko-finansowa, w którą kręcenie filmów było uwikłane. A jednak do końca życia kino tworzył: po swojemu i na własne ryzyko.

Jarman z wykształcenia był malarzem. Nigdy nie ukończył szkoły filmowej, a kamera jako narzędzie wpadła w jego ręce niejako przypadkiem, kiedy współpracował jako scenograf z Kenem Russellem. Wizualny aspekt kina zawsze pozostawał dla niego najważniejszy. Ograniczały go scenariusze i inne wymogi produkcyjne – wolał improwizować na planie.

Nie miał koneksji w branży, a w dodatku był osobą jawnie nieheteronormatywną, mocno zaangażowaną w aktywizm. Przez większość swojego życia pozostawał więc filmowcem osobnym, niezrozumianym i nie odnoszącym spektakularnych sukcesów. Pracował na mikro budżetach, borykał się z długami, filmy najczęściej kręcił z przyjaciółmi.

Filmy, które obejrzymy podczas Ars Independent, nie były natychmiastowymi sukcesami. „Sebastian” na przykład przepadł na wiele lat, bo był zbyt śmiały w obrazowaniu homoerotyki dla kin studyjnych, a za mało ekscytujący dla kin porno, w których próbowano go dystrybuować. Z kolei „Jubileusz” bulwersował zarówno brytyjskich bigotów, jak i część społeczności punkowej, którą portretował (paszkwil na film napisała sama Vivienne Westwood). „Ostatni Anglicy” powstali tuż po tym, jak Jarman publicznie oznajmił, że żyje z wirusem HIV – panika wokół nowej choroby utrudniała zarówno produkcję, jak i dystrybucję filmu.

Pomimo tych ograniczających okoliczności, Derek Jarman tworzył filmy, które okazywały się wyprzedzać swoje czasy. Podczas festiwalu w Sundance w 1992 został włączony w poczet Nowego Kina Queerowego – był zdecydowanie najstarszym pośród grona pionierów nurtu. Przepełniające dzieło Jarmana energia buntu, wola życia i radość na przekór okolicznościom sprawiają, że do dziś pozostaje ono kinem ważnym, młodym i angażującym.

Paweł Świerczek

Godziny seansów / BILETY ONLINE

KARNETY ARS INDEPENDENT

Na zdjęciu kobieta siedząca przy stoliku razem z postacią w masce konia